SACRUM COMMERCIUM:
The Holy Exchange of St. Francis and His Brothers with Lady Poverty
Goretti Publications, 2025
http://gorettipub.org

CHAPTER I
Incipit Sacrum Commercium beati Francisci cum domina Paupertate

Inter cæteras præclaras et præcipuas virtutes quæ in homine
locum et mansionem præparent Deo ac ad ipsum eundi
perveniendique viam excellentiorem et expeditiorem ostendunt
sancta Paupertas prærogativa omnibus eminet, et singulari
gratia aliarum titulos antecellit, quoniam fundamentum
omnium virtutum et custos ipsa est, et inter illas virtutes
evangelicas loco merito et nomine principatur. Non est
proinde quod cæteræ timeant descensum pluviæ et adventum
fluminum et ventorum flatum ruinam comminantem, si super
hanc basem fuerint stabilitæ. Et merito quidem cum Filius
Dei, dominus virtutum et rex gloriæ, speciali dilectione
hanc adamaverit, quæsierit, inveniritque, operans salutem in
medio terræ. Hanc in exordio prædicationis suæ velut lumen
fidei portum intrantibus posuit et tanquam lapidem in
fundamento domus primo jecit et regnum cœlorum quod aliæ
virtutes in promissione capiunt ab ipso, hæc de ipso sine
dilatione aliqua investitur. Beati, inquit, pauperes
spiritu, quoniam vestrum est regnum cœlorum. Digne prorsus
eorum est regnum cœlorum qui nihil possident de terrenis
voluntate, propria, speciali intentione et desiderio
æternorum. Vivat necesse est de cœlestibus qui de terrenis
non curat, et dulces micas quæ cadunt de mensa angelorum
sanctorum in præsenti exilio felici palato deglutiat qui
terrenis omnibus renuntians omnia velut stercora reputat ut
gustare mereatur quam dulcis et suavis est Dominus. Quæ vera
regni cœlorum inventio est et æternæ possessionis in eodem
regno securitas, ac futuræ beatitudinis quædam prælibatio
sancta.

CHAPTER II
Beatus Franciscus a Pauperibus Consilium Accipitur

Propterea beatus Franciscus tanquam verus imitator et
discipulus Salvatoris ex conversionis suæ principio ad
sanctam paupertatem quærendam, inveniendam atque tenendam
omni studio omni desiderio, omni deliberatione se dedit, nil
dubitans adversi, nil sinistri timens, nullum subterfugiens
laborem, nullam corporis declinans angustiam, si tandem sibi
optio daretur ut posset pervenire ad eam cui Dominus
tradidit claves regni cœlorum. Cœpit sedule velut curiosus
explorator circuire vicos et plateas civitatis diligenter
quærens quam diligit anima sua. Interrogabat stantes,
percunctabatur advenientes sic dicens: Num quam diligit
anima mea vidistis? Sed erat verbum istud absconditum eis,
et velut barbarum, non intelligentes ipsum dicebant ei: O
homo, nescimus quid loqueris. Loquere nobis in lingua
nostra et respondebimus tibi. Non enim erat in lingua illa
filiis Adam vox neque sensus, ut de paupertate vellent
conferre ad invicem aut loqui. Oderant eam vehementer sicut
et hodie faciunt, nec poterant de ipsa quærenti quidquam
pacifice loqui. Propterea velud ignoto respondebant, et de
quæsitis aliquid se nescire testantur. Ibo, inquit beatus
Franciscus, ad optimates et sapientes, et loquar cum eis,
ipsi enim cognoverunt viam Domini et judicium Dei sui.

Quo facto ipsi durius responderunt ei dicentes: Quæ
nova est hæc doctrina quam infers auribus nostris?
Paupertas enim quam quæris semper tibi sit et filiis
tuis et semini tuo post te. Nobis autem sedet deliciis
perfrui et abundare divitiis, quoniam exiguum et cum
tædio est tempus vitæ nostræ, et non est refugium in
fine hominis. Nihil enim melius cognovimus quam lætari,
manducare et bibere donec vivimus.

Beatus autem Franciscus hæc audiens mirabatur in corde
suo, et gratias agens Deo dicebat: Benedictus tu Domine
Deus, qui abscondisti hæc a sapientibus et prudentibus
et revelasti ea parvulis. Ita pater quoniam sic placitum
fuit ante te. Domine pater et dominator vitæ meæ ne
derelinquas me in consilio eorum, nec sinas me cadere
in illam exprobationem, sed da mihi tua gratia invenire
quod quæro, quia servus tuus sum et filius ancillæ
tuæ. Egressus itaque de civitate beatus Franciscus concito
gradu venit ad quemdam campum, in quo de longe prospiciens
vidit duos senes sedentes gravi mœrore confectos, quorum
unus sic loquebatur: Ad quem respiciam nisi ad pauperculum
et contritum spiritu et trementem sermones meos? Et alius
sic dicebat: Nihil intulimus in hunc mundum, haud dubium
quia nec auferre quid possumus. Habentes autem alimenta
et quibus tegamur hiis contenti simus.

Cumque pervenisset beatus Franciscus ad eos dixit eis:
Indicate mihi, obsecro, ubi domina Paupertas habitet, ubi
paxat, ubi cubet in meridie, quoniam ejus amore langueo.

At illi respondentes dixerunt: Bone frater nos hic
consedimus per tempus et tempora et dimidium temporis,
et requenter vidimus eam transire quoniam plures
quærebant eam. Multi quandoque comitabantur eam,
sed sæpe sola revertebatur et nuda, nullis ornata
monilibus, nullis decorata comitibus, nullis vestibus
circumdata. Flebat enim amarissime atque dicebat: Filii
matris meæ pugnaverunt contra me. Et nos dicebamus
ad eam: Patientiam habe quoniam recti diligunt te.
Et nunc, o frater[,] ascende in montem magnum et altum
ubi constituit ei Deus. Habitat enim in montibus sanctis
quia diligit eam Deus super omnia tabernacula Jacob.
Gigantes non potuerunt attingere vestigia pedum ejus,
et aquilæ non volaverunt usque ad collum ejus. Paupertas
res est singularis quam omnis homo contemnit, eo quod non
invenitur in terra suaviter viventium. Propterea abscondita
est ab oculis eorum. Volucras cœli latet, Deus intelligit
viam ejus, et locum ejus ipse novit. Si tu ergo, o frater,
vis pervenire ad eam exuere vestibus jucunditatis tuæ
et depone omne pondus et circumstans te peccatum, quia
nisi nudus fueris non poteris ad eam ascendere quæ in
tantam se collegit altitudinem. Sed quia benigna est,
facile videtur ab hiis qui diligunt eam, et invenitur
ab hiis qui quærunt illam. Cogitare de illa, frater,
sensus est consummatus, et qui vigilaverit propter illam
cito erit securus. Assume socios fideles, ut in montis
ascensu utaris consilio ipsorum et auxilio fulciaris,
quia væ soli si ceciderit non habebit sublevantem.
Si unus ceciderit ab altero fulcietur.

CHAPTER III
Beatus Franciscus Amicos Fideles a Sibi Congregat

Cantorum igitur habito consilio, venit beatus Franciscus
et elegit quosdam socios sibi fideles cum quibus properans
devenit ad montem. Et dixit fratribus suis: Venite
ascendamus ad montem Domini et ad domum dominæ Paupertatis,
ut doceat nos vias suas et ambulemus in semitis ejus.

Cumque ex omni parte considerarent montis ascensum
propter nimiam altitudinem et asperitatem ejus, quidam
eorum mutuo loquebantur dicentes: Quis ascendet in
montem istum? et ad summitatem ejus quis perveniet?

Quod intelligens beatus Franciscus dixit eis: Arcta est
via, fratres[,] et angusta porta quæ ducit ad vitam,
et pauci sunt qui inveniant eam. Confortamini in Domino
et in potentia virtutis ejus, quoniam facile erit nobis
omne difficile. Deponite sarcinas propriæ voluntatis,
et onera peccatorum abjicite et accingimini tanquam viri
potentes. Posteriora obliti ad anteriora vos pro posse
extendite. Dico vobis quod quemcumque locum calcaverit
pes vester vester erit. Etenim est spiritus ante
faciem nostram Christus Dominus qui trahet nos ad montis
cacumina in vinculis caritatis. Mirabilis est, fratres[,]
desponsatio Paupertatis, sed facile poterimus ipsius frui
amplexibus, quia facta est quasi vidua domina gentium vilis
et contemptibilis omnium regina virtutum. Nullus est qui e
regione clamare audeat, nullus qui se nobis opponat, nullus
qui jure hoc salutare commercium prohibere valeat. Omnes
amici ejus spreverunt illam, et facti sunt ei inimici.

CHAPTER IV
Domina Paupertas Beato Francisco et Fratribus ejus Obviat

Et hiis omnibus dictis cœperunt omnes simul post sanctum
Franciscum ambulare. Cumque facillimo grassu properarent ad
summa, ecce domina Paupertas in ipsius montis vertice stans
respexit per montis devexa. Et videns hos viros tam potenter
ascendentas imo volantes, mirata est vehementer et dixit:
Qui sunt isti qui ut nubes volant et quasi columbæ ad
fenestras suas? Diu enim est quod tales non vidi, nec sic
expeditos omnibus abjectis oneribus intuita sum. Loquar ergo
ad eos quæ in corde meo versantur, ne sicut cæteri tantæ
ascensionis pœniteant, circum adjacentes nunc intuentes
abyssos. Scio illos apprehendere me non posse sine meo
consensu, sed erit mihi merces coram patre meo cœlesti si
salutis consilium dedero eis.

Et ecce vox facta est ad eum dicens: Noli timere filia
Syon, quia isti sunt semen cui benedixit Dominus, et in
caritate non ficta elegit.

Sicque in solio nuditatis suæ domina Paupertas se
reclinans prævenit eos in benedictionibus dulcedinis,
et dixit eis: Quæ sit causa adventus vestri dicite
mihi, fratres, et quare tam festinanter venitis de valle
miserorum ad montem claritatis. An forte me quæritis
quæ ut videtis sum paupercula, tempestate convulsa,
absque ulla consolatione.

CHAPTER V
Beatus Franciscus Dominæ Paupertati Laudat, et ab Ea Societatem Ejus Petit

At ipsi responderunt dicentes: Ad te venimus domina
nostra, obsecramus[,] suscipe nos in pace. Servi effici
cupimus Domini virtutum, quia ipse est rex gloriæ. Audivimus
te reginam fore virtutum et utcumque experimento didicimus.
Propterea tius pedibus provoluti supplicamus humiliter ut
digneris esse nobiscum et sis nobis via perveniendi ad regem
gloriæ, sicut fuisti via sibi quando dignatus est visitare
sedentes in tenebris et umbra mortis, oriens ex alto. Scimus
enim quia tua est potentia, tuum regnum, tu es super omnes
virtutes a rege regum regina et domina constituta, tantum
fac nobiscum pacem et salvi erimus, ut per te nos recipiat
qui per te nos redemit. Si decreveris nos salvare continuo
liberabimur. Nam ipse rex regum et dominus dominantium
creator cœli et terræ concupivit speciem tuam et decorem
tuum. Cum esset rex in accubitu suo dives et gloriosus in
regno suo, reliquit domum suam, dimisit hæreditatem suam.
Nam gloria et diriviæ in domo ejus. Sicque a regalibus
sedibus veniens dignantissime te quæsivit. Magna ergo est
dignitas tua, et altitudo tua incomparabilis, cum relictis
omnibus angelorum deliciis et immensis virtutibus de quibus
magna erat copia in excelsis, venit te quærere in
inferioribus partibus terræ, jacentem in luto fæcis, in
tenebrosis et umbra mortis. Cunctis viventibus odiosa non
modicum existebas, et omnes te fugiebant, et prout poterant
effugabant. Et licet aliqui te fugere omnino non possent,
non ideo minus eras eis odibilis et exosa. At postquam
dominator Dominus venit te suscipiens in se ipso, exaltavit
caput tuum in tribubus populorum, et quasi sponsam decoravit
te corona, super altitudinem nubium te substollens. Quamvis
certe ad huc te innumeri detestentur nescientes virtutem
tuam et gloriam tuam, tibi tamen nihil deperit, quia libere
habitas in montibus sanctis tuis in firmissimo habitaculo
gloriæ Christi. Ita amator factus formæ tuæ filius summi
patris tibi soli in mundo adhærens in omnibus felicissimam
te probavit. Prius enim quam de luminosa patria veniret ad
terras, præparasti locum sibi congruentem, thronum in quo
sederet, et thalamum in quo quiesceret, pauperrimam scilicet
virginem, de qua ortus huic mundo effulsit. Nato certe
fideliter occurristi, ut in te non in deliciis locum sibi
placitum inveniret. Posuit eum, in quit evangelista, in
præsepio, quia non erat ei locus in diversorio. Et sic
semper inseparabiliter comitata es ipsum, ut in omni vita
sua quando in terris visus est et cum hominibus conversatus
est cum vulpes foveas haberent et volucres cœli nidos, ipse
non habuerit ubi caput suum reclinaret. Deinde cum aperuerit
os proprium ad docendum, qui ora olim aperuerat prophetarum,
inter multa quæ locutus est, te primo laudavit, te primo
extulit dicens: Beati pauperes spiritu quoniam ipsorum est
regnum cœlorum. Jam vero cum sanctæ prædicationis suæ
gloriosæque conversationis in salutem humani generis testes
quosdam eligerat necessarios, elegit certe non divites
mercatores, sed pauperes piscatores, ut tanta æstimatione
ostenderet te fore ab omnibus diligendam. Tandem vero ut
manifesta sit omnibus bonitas tua, magnificentia tua,
fortitudo tua, quomodo omnibus virtutibus antecellis,
quomodo sine te nulla potest esse virtus, quomodo regnum
tuum non est de hoc mundo sed de cœlo, sola tunc regi gloriæ
adhæsisti cum omnes electi et dilecti ejus ipsum timide
reliquerunt. Tu autem fidelissima sponsa, amatrix dulcissima
nec ad momentum discessisti ab eo. Imo tunc sibi magis
adhærebas, cum magis eum ab omnibus contemni videbas. Nam si
cum eo non fuisses nunquam sic ab omnibus despici potuisset.
Secum eras in conviciis Judeorum, in insultationibus
pharisæorum, in exprobrationibus principum sacerdotum. Secum
in colaphis, secum in sputis, secum in flagellis. Reverendus
ab omnibus subsannatus ab omnibus erat, et tu sola
sociabaris ei. Non reliquisti eum usque ad mortem, mortem
autem crucis. Et in ipsa cruce, denudato jam corpore,
extensis brachiis, manibus et pedibus confixis, secum
patiebaris, ita ut nihil in eo te gloriosius appareret.
Denique signaculum regni cœlorum ad signandum electos,
quando in cœlum abiit, tibi reliquit ut quicumque ad regnum
suspirat æternum ad te veniat, a te petat, per te introeat,
quia nisi signatus sit signaculo tuo ad regnum quisquam
intrare non potest. Ergo domina compatere nobis, signa nos
signaculo gratiæ tuæ. Quis enim tam hebes est, tam insipiens
ut te toto corde non diligat quæ sic ab altissimo es electa,
et ab æterno præparata? Quis te non revereatur et honorat,
quando ille quem adorant universæ cœlorum virtutes, tanto
honore te decoravit? Quis enim vestigia pedum tuorum non
libenter adoret cui se dominus majestatis tam humiliter
inclinavit, tam sociabiliter junxit, tanta caritate
adhæsit? Obsecramus ergo te, per ipsum et propter ipsum,
domina, nostras deprecationes ne despicias in necessitatibus
sed a periculis libera nos semper, gloriosa et in æternum
benedicta.

CHAPTER VI
Responsio dominæ paupertatis

Ad hæc domina Paupertas corde lætabundo, exhilarata
facie, voce dulci respondit dicens: Fateor vobis, fratres et
amici carissimi, quod ex quo loqui cœpistis, repleta sum
lætitia, superabundo gaudio, attendens fervorem vestrum,
sciens jam sanctum propositum vestrum. Facta sunt mihi verba
vestra desiderabilia super aurum et lapidem pretiosum multum
et dulciora super mel et favum. Non enim vos estis qui
loquimini, sed Spiritus sanctus qui loquitur in vobis, et
ipsa unctio docet vos de omnibus quæ locuti estis de rege
altissimo, qui sola sua gratia assumpsit me in dilectam
sibi, auferens opprobrium meum de terra, et inter cœlorum
proceres glorificavit me. Cupio propterea, si vos audire non
gravat, longam sed non minus utilem mei status recensere
vobis historiam, ut discatis quem admodum vos oporteat
ambulare et placere Deo caventes retro aspiciendi notam qui
manum ad aratrum mittere vultis. Non sum rudis, sicut multi
putant, sed antiqua satis et dierum numero plena, sciens
rerum dispositiones, creaturarum varietates, temporum
mutabilitates. Novi fluctuationes cordis humani, partim
experientia temporum, partim subtilitate naturæ, partim
gratiæ dignitate. Fui quandoque ipsa in paradiso Dei, ubi
erat homo nudus, imo in homine et cum homine nudo,
deambulans totam illam spatiosam paradisum, nihil timens,
nihil dubitans, et nihil adversi suspicans. Putabem cum eo
esse in sempiternum, quoniam justus, bonus, sapiens, ab
altissimo est creatus, et positus in amœnissimo et
pulcherrimo loco. Eram gaudens nimis et ludens coram eo omni
tempore, quia nihil proprietatis habens totus de Deo erat.
Sed, heu, subiit inopinatum malum, ab initio creaturæ
penitus inauditum! Cum infelix ille, qui in decore suo olim
perdidit sapientiam, serpentem ingressus, qui in cœlo stare
non potuit, fraude aggressus est eum, ut sicut ipse
prævaricator efficeretur divini mandati. Credidit miser male
suadenti, acquievit, consensit, et, oblitus Dei creatoris
sui, primum imitatus est prævaricatorem, imo transgressorem.
Erat primo nudus, dicente scriptura de ipso, sed non
erubescebat, quia innocentia erat plena in ipso. Peccante
vero ipso, cognovit se nudum esse et præ erubescentia
currens ad folia ficuum sibi perizomata fecit. Videns ergo
socium meum transgressorem effectum et opertum foliis,
quoniam aliud non habebat, elongata sum ab eo, et stans a
longe lacrimabili vultu ipsum cœpi respicere. Expectabam
eum qui salvam me faceret a pusillanimitate spiritus et
tempestate tanta. Et factus est repente de cœlo sonus totam
concutiens paradisum, et cum eo lux splendidissima de cœlo
emissa est. Et respiciens vidi Dominum majestatis
dæmbulantem in paradiso ad auram post meridiem, gloria
inenarrabili et indicibili fulgentem. Comitabantur autem eum
multitudines angelorum voce magna clamantium et dicentium:
Sanctus, sanctus, sanctus, Dominus Deus Sabaoth, plena est
omnis terra gloria tua. Millia millium ministrabant ei et
decies centena millia assistebant ei. Cœpi ergo, fateor,
pavens et tremens nimis tota stupore et horrore deficere, et
corpore tepens, corde vero palpitans, de profundis clamavi
dicens: Domine miserere, Domine miserere. Non intres in
judicium cum servo tuo, quia non justificabatur in conspectu
tuo omnis vivens.

Et dixit mihi: Vade, abscondere modicum ad momentum donec
pertranseat indignatio mea. Statimque vocavit socium
meum, dicens: Adam ubi es? At ipse: Vocem tuam audivi
et timui eo quod nudus essem et abscondi me. Vere nudus,
quia nudus de Jerusalem in Jericho descendens incidit in
latrones, qui ante omnia expoliaverunt eum bona naturæ,
amissa similitudine creatoris. Ipse autem rex altissimus,
sed non minus benignissimus, expectavit pœnitentiam
ejus data sibi occasione revertendi ad eum. Verum miser
declinavit cor suum in verba prorumpens malitiæ ad
excusandas excusationes in peccatis. Sic et culpam auxit
et accumulavit pœnam, thesaurizans sibi iram in die
iræ et indignationis justi judicii Dei. Non pepercit
enim sibi nec semini suo post se, terribili maledictioni
mortis omnes adjiciens. Judicantibus vero omnibus qui
assistebant, ejecit eum Dominus de paradiso voluptatis,
justo sed non minus misericordi judicio. Et ut reverteretur
in terram de qua sumptus erat dixit ei, temperans multum
maledictionis sententiam. Fecit ei tunicas pelliceas,
mortalitatem ejus in eis designans, vestibus innocentiæ,
exspoliavit.

Videns ergo socium meum indutum pellibus mortuorum,
ex toto recessi ab eo, quia ad multiplicandos labores
unde dives fieret projectus erat. Ibam proinde vaga et
profuga super terram, plorans et ejulans nimis, et ab eo
tempore non inveni ubi requiesceret pes meus. Abraham,
Isaac et Jacob et cæteris accipientibus in promissione
divitias et terram fluentem lac et mel. In omnibus istis
requiem quæsivi et non inveni, Cherub cum flammeo gladio
atque versatili stante ante januam paradisi, quoadusque
veniret altissimus de sinu patris, qui me dignentissime
requisivit. Qui cum adimpletis omnibus quæ dixistis,
redire vellet ad patrem suum qui miserat eum, fecit de
me testamentum electis suis, et irrefragabili judicio
confirmavit dicens: Nolite possidere aurum, neque argentum,
neque pecuniam. Nolite portare sacculum, neque peram,
neque panem, neque virgam, neque calceamenta, neque duas
tunicas habeatis. Qui vult tecum in judicio contendere
et tunicam tuam tolere, dimitte ei et pallium. Et qui te
angariaverit mille passus vade cum illo et alia duo.

Nolite thesaurizare vobis thesauros in terra ubi ærugo
et tinea demolitur et ubi fures effodiunt et furantur.
Nolite solliciti esse dicentes: quid manducabimus, aut
quid bibemus, aut quo operiemur? Nollite soliciti esse in
crastinum, crastinus enim dies sollicitus est sibi ipsi.
Sufficit diei malitia sua. Nisi quis renuntiaverit omnibus
quæ possidet, non potest meus esse discipulus, et cætera
quæ in eodem libro scripta sunt.

CHAPTER VII
De apostolis

Hæc omnia apostoli et omnes discipuli cum summa
diligentia observaverunt, nec ad horam prætermiserunt
aliquid de omnibus quæ a magistro suo audierunt. Impleverunt
ipsi, fortissimi milites, judices orbis terræ, salutare
mandatum, illud idem prædicantes ubique, Domino cooperante
et sermonem confirmante, sequentibus signis. Ardebant in
caritate, affluentes ubique pietatis affectu et omnium
necessitatibus se impendebant, omni vigilantia curantes ne
diceretur de ipsis: dicunt et non faciunt. Unde unus eorum
fidentissime loquebatur sic dicens: Nihil audeo loqui
aliquid eorum quæ per me non efficit Christus in factis et
verbis, et virtute Spiritus sancti. Et alius quidem sic:
Argentum et aurum non est mihi. Et sic omnes in vita et in
morte me summis præconiis extulerunt. Auditores eorum omnia
adimplere curabant quæ a magistris suis annuntiabantur eis,
et vendentes possessiones et substantias suas, dividebant
omnibus prout unicuique opus erat. Erant omnes pariter, et
habebant omnia communia, collaudantes Deum et habentes
gratiam ad omnem plebem.

CHAPTER VIII
De apostolorum sequacibus

Ideo Dominus augebat quotidie qui salvi fierent in
idipsum. Tempore quidem longo horum dictorum veritas apud
multos permansit, præcipue cum adhuc sanguis pauperis
crucifixi in eorum memoria calidus esset, et calix passionis
ejus præclarus inebriaret corda eorum. Nam si qui ad horam
me pro nimia acerbitate relinquere tentarentur, vulnerum
Domini recordantes per quæ patebant viscera pietatis, de
tentatione se graviter puniebant, et mihi adhærebant fortius
et amplexabantur ardentius. Ego vero cunctis ineram, eorum
memoriæ æterni regis passionis dolores semper inculcans.
Itaque verbis meis comfortati non parum ferrum lacerans
corpus proprium libenter suscipiebant, et alacriter de carne
sua sacrum cernebant manare cruorem. Durans duravit
victoria ista usque ad tempora longa, ita ut singulis diebus
signaculo summi regis mille millia signarentur.

CHAPTER IX
Pax contraria paupertati

Sed heu! post modicum facta est pax, et pax illa gravior
omni bello. In cujus principio pauci sunt signati, in medio
pauciores, in fine paucissimi. Et nunc certe ecce in pace
mea amaritudo mea amarissima, in qua omnes me fugiunt, omnes
me fugant, a nullis requiror, ab omnibus relinquor. Pax mihi
est ab inimicis, sed non a domesticis, pax ab extraneis sed
non a filiis. Et ego, quidem filios enutrivi et exaltavi,
ipsi autem spreverunt me. Erat in tempore illo quando
splendebat lucerna Domini super caput meum, et ad lumen ejus
ambulabam in tenebris, diabolus in plurimis qui mecum erant
sæviens, erat mundus alliciens, erat et caro concupiscens,
ita ut multi ex eis diligerent mundum et ea quæ in mundo
sunt.

CHAPTER X
Persecutio

Sed omnium virtutum consummatio, domina scilicet
Persecutio, cui Dominus regnum cœlorum tradidit sicut et
mihi, erat mecum in omnibus fidelis adjutrix, fortis
auxiliatrix, consiliatrix prudens, quæ si quando videbat
aliquos tepescere caritate cœlesti, vel ad paululum
oblivisci, in terrenis utcumque cor ponere, statim
intonabat, statim admovebat exercitum, statim filiorum
meorum implebat facies ignominia ut quærerent nomen Domini.
Nunc autem reliquit me soror mea, et lumen oculorum meorum
non est mecum, quia dum quies a persecutoribus facta est
filiis, domestico et intestino bello crudelius lacerantur,
invicem invidentes, invicem provocantes in acquisitione
divitiarum et deliciarum effluxu.

Intervallo siquidem temporis cœperunt aliqui respirare et
voluntate viam rectam ambulare cœperunt quam quidam tempore
illo ambulaverunt necessitate compulsi. Venerunt hii omnes
ad me multis precibus ac lacrimis assidue rogitantes ut
inirem cum eis fœdus perpetuæ pacis, essemque cum eis sicut
olim fui in diebus adolescentiæ meæ, quando erat omnipotens
mecum, et in circuitu meo pueri mei. Fuerunt hii viri
virtutum, viri pacifici, sine querela ante Deum persistentes
in amore fraternitatis, quousque steterunt in carne, spiritu
pauperes, rebus inopes, sanctitate vitæ divites, cœlestium
carismatum donis locupletes, spiritu ferventes, spe
gaudentes, in tribulatione patientes, mites et humiles
corde, servantes spiritus pacem, morum concordiam,
cohærentiam animorum, conversationis unitatem jucundam. Viri
denique devoti Deo, et angelis grati, amabiles hominibus,
sibi rigidi, misericordes aliis, actu religiosi, incessu
modesti, vultu hilares, corde graves humiles in prosperis,
magnanimes in adversis. In convivio sobrii, in vestitu
parcissimi, in somno rarissimi, verecundi et timorati omnium
bonorum claritate conspicui. Erat cum hiis conglutinata
anima mea, et unus spiritus et una fides erat in nobis.

CHAPTER XI
De falsis pauperibus

Surrexerunt denique in nobis qui non erant ex nobis, qui
dam filii Belial loquentes vana, operantes iniqua, dicentes
se pauperes esse cum non essent et me, quam dilexerant toto
corde gloriosi viri de quibus locuta sum, spreverunt et
maculaverunt me, sequentes viam Balaam ex Bosor, qui
mercedem iniquitatis amavit, homines corrupti mente, et a
veritate privati existimantes *quæstum esse pietatem*,
homines assumentes sanctæ religionis habitum, novum hominem
non induerunt sed veterem palliaverunt.

Detrahebant senioribus suis, et eorum qui sanctæ
conversationis institutores fuerunt vitam et mores
in occulto mordebant, vocantes eos indiscretos,
immisericordes, crudeles, et me quam assumpserant dicebant
otiosam, insipidam, turpem, incultam, exsanguem, et
mortuam, æmula mea summo studio id gerente, quæ ovis
assumens habitum dolositate vulpis occultabat lupinam
rabiem.

CHAPTER XII
De avaritia

Hæc est Avaritia quæ dicitur immoderata cupiditas
acquirendi vel retinendi divitias. Et vocabant eam nomine
sanctiori, ne omnino viderentur me derelinquere, cujus
munere de pulvere surrexerant, et de stercore erant erecti,
loquebantur de ea mihi pacifice, sed super iram dolose
cogitabant. Et licet non possit civitatis supra montem
positæ abscondi desolatio, tamen imposuerunt ei nomen
discretionem vel providentiam, cum talis discretio potius
dicenda esset confusio, et providentia bonorum omnium
pernitiosa oblivio. Et dicebant ad me: Tua est potentia,
tuum regnum, ne timeas. Bonum est insistere operibus
pietatis, et vacare fructibus bonis, egenis tribuere,
pauperibus aliquid dare. Et dicebam eis: Non contradico,
fratres quod hoc bonum non sit, quod dicitis vos, sed
videte, obsecro, vocationem vestram. Nolite aspicere retro.
Nolite de tecto descendere, tollere aliquid de domo. Nolite
de agro reverti retro, tollere vestimentum. Nolite involvi
negotiis sæcularibus. Nolite implicari rursus
coinquinationibus mundi, et corruptionibus quæ fugistis, per
cognitionem salvatoris. Necesse est enim ut hiis rursus
implicati superentur, fiantque posteriora eorum deteriora
prioribus, specie pietatis retrorsum eundo ab eo quod illis
traditum est sancto mandato.

Cumque omnibus ista proponerem, facta est dissentio inter
eos. Alii dicebant quia bona est et bene dicit. Alii autem
non, sed seducere nos vult, ut illam imitemur. Misera est,
et omnes nos secum miseros esse desiderat.

CHAPTER XIII
Paupertas loquitur de bonis religiosis

Non potuit æmula mea expellere me de finibus eorum
tempore illo, quia multi adhuc inter eos magni fervoris et
magnæ caritatis viri erant in principio conversionis eorum,
cœlos pulsantes clamoribus, et penetrantes orationum
instantia se ipsos excedentes in contemplatione,
contemnentes omnia quæ terrena erant. Tunc præcepit mihi
creator omnium et qui creavit me, dicens: In Jacob inhabita,
et in Israel hæreditare et in electis meis mitte radices.

Ego vero hæc omnia diligentissime faciebam. Cumque
sic essem cum eis et via regia incederemus pariter
habebant propter me claritatem ad turbas, et in conspectu
potentium admirabiles erant. Honorabantur ab hominibus,
et sanctificabantur ab eis. Cœperunt ipsi moleste ferre
sanctitatis nomen et recordantes quod dixit filius Dei:
gloriam ab hominibus non recipio, oblatam gloriam penitus
recusabant.

CHAPTER XIV
Avaritia nomen discretionis assumit

Ambulantibus vero ipsis in tanto fervore dilectionis
Christi, Avaritia nomen discretionis assumens cœpit dicere
ad illos: Nolite sic vos rigidos ostendere hominibus, nec
honorem eorum sic contemnatis, sed ostendite vos affabiles
eis, et oblatam gloriam nolite exterius respuere sed
interius id summopere facite. Bonum est habere amicitias
regum, notitias principum, familiaritates magnatorum, quia
dum ipsi sic vos honorant et venerantur, dum sic vobis
assurgunt et occurrunt, multi ad eorum exemplum, qui hoc
viderint, ad Deum facilius convertuntur.

Ipsi vero videntes profectum, datum acceptaverunt
consilium, sed non custodientes se a laqueo posito
juxta viam, gloriam et honorem demum amplexati sunt
toto corde. Tales se fore intus existimabant quales
prædicabantur foris, ponentes gloriam suam in ore
laudantium, sicut fatuæ virgines in vendentibus oleum,
et servientes in terra. Homines vero qui tales eos esse
putabant interius, quales exterius videbantur, bona sua
libenter offerebant in remissione peccatorum suorum. Quæ
in principio ipsi velut stercora omnia reputabant dicentes:
Nos pauperes sumus et semper esse desideramus, non vestra
desideramus sed vos. Habentes autem alimenta et quibus
tegamur, hiis contenti sumus, quia vanitas vanitatum et
omnia vanitas.

Propterea devotio hominum in eis quotidie crescebat magis,
ita ut multi eorum munera sua omnia minus diligerent quia
a sanctis sic videbant ea contemni.

CHAPTER XV
Avaritia se vocat providentiam

Interea illa barbara inimica mea hoc videns cœpit
vehementer irasci et frendere dentibus suis, et tacta dolore
cordis intrinsecus dixit: Quid faciam? Ecce totus mundus
post eam abiit. Assumam, inquit, mihi nomen providentiæ et
loquar ad cor eorum si forte audiant et quiescant.

Et fecit sic, verbis humilibus dicens ad eos: Quid hic
statis tota die otiosi, nihil in posterum providentes? Quid
obesset vobis habere necessaria vitæ, dum a superfluis
parceretis? Cum omni enim pace et quiete possetis vestram
et ipsorum operari salutem, si ad votum cuncta suppeterent,
quæ vobis omnino expediunt[.] Dum tempus habetis vobis et
posteris providete, quia homines retrahent manus a primis
datis et a solitis donis. Bonum esset vobis semper sic
esse, sed id penitus non valetis cum quotidie vos augeat
Dominus in idipsum. Numquid non acceptaret Dominus,
si haberetis quid conferre possetis egenis, et essetis
memores pauperum, cum ipse dicat: Beatius est magis dare
quam accipere? Cur non recipitis bona quæ offeruntur
vobis, ut non fraudetis dantes æterna mercede? Non est
jam quod vos timere oporteat a contubernio divitiarum,
cum eas pro nihilo reputetis. Non est in rebus vitium
sed in animo, quia vidit Deus cuncta quæ fecerat et
erant valde bona. Bonis ergo omnia bona sunt, omnia
serviunt eis, et pro ipsis omnia facta sunt. O quanti
bona habentes male ipsa expendunt, quæ si vos haberetis
converteretis in bonum usum quia sanctum est propositum
vestrum, sanctum desiderium vestrum. Non est vestra
voluntas proprios ditare parentes, quia ipsi satis divites
sunt, sed quia dum haberetis necessaria honestius atque
ordinatius conversari possetis.

Hæc et hiis similia illa dicente, aliqui eorum
quorum conscientia corrupta erat, statim præbuerunt
assensum. Alii vero hæc omnia surda aure transibant,
et rationes prolatas in medium acutis responsionibus
refellebant, non minus isti quam illi suffulti testimoniis
scripturarum.

CHAPTER XVI
Avaritia auxilium Accidiæ petit

Sed videns Avaritia quod per se non posset suum
adimplere desiderium ex ipsis, mutavit consilium ut impleret
propositum. Vocavitque Accidiam, quæ bona negligit inchoare
et inchoata perficere, et statuit fœdus cum ea et pactum
pepigerunt contra istos.

Non erat ei nimis familiaris, nec stricte conjuncta, tamen
in malum libenter convenerunt in unum, sicut olim Pilatus
et Herodes adversus Salvatorem. Et inito consilio infremuit
Accidia, et facto impetu cum satellitibus suis fines
eorum ingressa est, et totis viribus arma sua deducens
caritatem eorum extinxit, et in teporem et torporem vertit
eos. Sicque parum a pusillanimitate spiritus absorpti,
facti sunt tanquam mortui a corde.

CHAPTER XVII
De religiosis per accidiam victis

Cœperunt deinde ad quæque Egyptiaca quæ derelinquerant
miserrime suspirare, et quæ corde magnifico contempserant
turpiter requirebant. Incedebant tristes viam mandatorum Dei
et corde arido ad quæque injuncta currebant. Deficiebant sub
onere et præ inopia spiritus vix poterant respirare. Rara
compunctio erat eis, nulla contritio, obedientia plena
murmure, cogitatio animalis, lætitia dissoluta, pusillanimis
tristitia, sermo incautus, risus facilis. In vultu
hilaritas, in incessu vanitas, vestis mollis et delicata,
studiose incisa, et studiosius consuta, somnus multus, cibus
superfluus, potus intemperatus. Nugas et truffas et verba
proferebant in ventum[.] Recitabant fabulas, mutabant leges,
disponebant provincias, et hominum facta diligenter
tractabant. De exercitio spirituali nulla cura, nullum
studium, de salute animæ rara collatio de cœlestibus et
æternis tepens desiderium. Cœperunt sic obdurati alter
alteri invidere, alter alterum provocare et unus alteri
dominari, gestiens frater fratrem suum crimine pessimo
accusabat. Devitabant tristia, appetentes in quo vane
gauderent, quia vere non poterant. Retenta tamen utcumque
specie sanctitatis ne omnino vilescerent, et loquentes
sancta miseram conversationem apud simplices occultabant.
Sed tanta erat eorum interioris hominis dissolutio quod se
cohibere non valens apertis indiciis erumpebat foris.
Cœperunt denique viris sæcularibus adulari, et cum eis
jungere matrimonium ut excuterent bursas eorum, et
amplificarent ædificia et multiplicarent ea quæ penitus
recusaverant. Vendebant verba divitibus et matronis
salutationes. Curias regum ac principum omni studio
frequentabant ut jungerent domum ad domum, et agrum agro
copularent. Et nunc magnificati sunt et ditati confortati
sunt in terra quia de malo ad malum egressi sunt, et Dominum
non cognoverunt. Ceciderunt dum allevarentur, prolapsi sunt
in terra ante nativitatem, et tamen dicunt mihi: Sumus amici
tui.

CHAPTER XVIII
Nota de ingratis religiosis

Dolens dolebam ego de quibusdam magis, quia cum in
sæculo satis fuissent miseri et contemptibiles postquam ad
me venerunt divites facti sunt. Et impinguati et incrassati
fortius cæteris recalcitrant deridentes me,[.] Ipsi certe
vita ipsa putabantur indigni, egestate et fame steriles. Qui
mandebant herbas et arborum cortices, squalentes calamitate
et miseria, nunc non sunt contenti communi vita, sed
segregant semetipsos sine timore, se ipsos pascentes, quorum
conversatio superflua quæritando satis cœteris est molesta,
affectantes honorem inter Christi discipulos, qui in sæculo
etiam inter notos valde contemptibiles erant. Qui quum
ordeaceo pane et aqua sæpe carebant et esse sub sentibus
delitias reputabant, filii stultorum et ignobilium, et in
terra penitus non parentes, ad meas miserias devoluti sunt.
Abominantur me et fugiunt longe a me, et faciem meam
conspuere non verentur. Contumelias et terrores passa sum ab
eis, et qui erant pacifici mei et custodientes latus meum
insultabant mihi. Verecundabantur de me et tanto magis
abjiciebant me quanto meo beneficio ditatos se fore
sciebant, ita ut nomen meum dedignarentur audire. Dolens
dolebam ego, et dicebam ad eos: Revertimini, filii,
recedentes, et sanabo aversiones vestras. Cavete ab omni
avaritia quæ est idolorum servitus, quoniam avarus non
implebitur pecunia. Memoramini pristinos dies in quibus
illuminati magnum certamen sustinuistis passionum. Nolite
fieri substractionis filii in perditionem, sed fidei in
acquisitionem animæ. Irritam quis faciens legem Moysis sine
ulla miseratione duobus vel tribus testibus moritur. Quanto
magis putatis deteriora mereri supplicia qui filium Dei
conculcaverit, et sanguinem testamenti pollutum dixerit in
quo sanctificatus est, et spiritui gratiæ contumeliam
fecerit? Redite ergo prevaricatores ad cor, quia non in
abundantia cujusquam vita est, ex hiis quæ possidet. At ipsi
indignantes dicebant: Vade, o misera, recede a nobis.
Scientiam viarum tuarum nolumus. Et aio ad eos: Miseremini
mei, miseremini mei, saltem vos amici mei. Quare
persequimini me sine causa[.] Numquid non dixi vobis quia
mei ac vestri mores non convenirent? En pœnitet me vidisse
vos. Et factus est sermo Domini ad me dicens: Revertere,
revertere Sunamitis, revertere, revertere ut intueamur te.
Ipsi filii irritatores sunt et nolunt audire te quia nolunt
audire me. Factum est eis cor lucredulum et exasperans;
recesserunt et abierunt, non enim abjecerunt te sine me. Tu
enim hos docuisti adversum te, et erudisti eos in caput
tuum, quia nisi assumpsissent te numquam sic ditati
fuissent. Simulabant diligere te, ut sic beneficiati
recederent. Propterea cum tentatione adversa aversi sunt et
apprehendantes mendacium noluerunt reverti. Ne iterum credas
eis cum locuti fuerint tibi bona, quia ipsi contempserunt
te, et quærent animam tuam. Ne assumas laudem et orationem
pro eis, quia non exaudiam te etenim abjeci eos quia ipsi
spreverunt me.

CHAPTER XIX
Domina Paupertas monet beatum Franciscum de profectu et defectu conversationis

Ecce, fratres, retexui vobis longi sermonis parabolam ut
præcedant palpebræ gressus vestros et videatis quid agere
debeatis. Periculosum est valde retro respicere et illudere
Deo. Memores estote uxoris Loth, et nolite omni spiritui
credere. Confido tamen de vobis, carissimi, quia magis in
vobis quam in cœteris video meliora et viciniora saluti,
quoniam videmini omnia penitus abjecisse, de omnibus penitus
vos exonerasse. Et de hiis omnibus efficacissimum
argumentum est mihi, montis hujus ascensio, ad quem pauci
unquam attingere potuerunt. Sed dico vobis, amici mei, quod
multorum malitia bonorum virtutem mihi facit esse suspectam,
et sub vestimentis ovium lupos rapaces frequenter experta
sum. Cupio certe unumquemque vestrum sanctorum imitatorem
effici, qui fide et patientia hæreditaverunt me. Sed quia
timeo ne vobis sicut et cæteris contingat, salutare do vobis
consilium, ne videlicet velitis sic in principio altiora et
secretiora contingere, sed paulatim proficientes, Christo
duce, tandem perveniatis ad summa. Videte ne postquam
stercora vilitatis ad radices vestras fuerint missa
inveniamini steriles, quia nihil aliud præterquam securis
apponitur. Nolite ex toto effectui vestro credere quem nunc
habetis, quia procliviores sensus hominis sunt ad malum quam
ad bonum agendum et facile ad consueta revertitur animus
licet ab illis quandoque sit elongatus multum. Scio enim
quod ex fervore nimio levissima omnia vobis videntur. Sed
mementote quod dicitur quia ecce qui serviunt ei non sunt
stabiles, et in angelis suis reperit pravitatem. Primum
quidem ad portandum omnia dulcissima vobis existunt, sed
paulo post securitate accepta de collatis beneficiis
incuriam admittetis. Putabitis quia qua hora vultis in ipsum
redire et primam reinvenire consolationem possitis. Sed
negligentia semel admissa non de facili extirpatur.
Declinabit deinde cor vestrum ad alia sed ratio reclamabit
ut redeatis ad prima. Sic conversi in torporem et accidiam
spiritus volatilia excusationum verba protendetis dicentes:
Non possumus esse sicut in principio fuimus fortes, et nunc
alia tempora currunt, nescientes quod dicitur: quia cum
consummatus fuerit homo tunc incipiet. Erit tamen in animo
vestro semper ista vox sic dicens: Cras, cras revertemur a
virum priorem, quia melius nobis tunc erat quam nunc. Ecce
prædixi vobis plura fratres, et multa habeo vobis dicere quæ
non potestis portare modo. Veniet hora cum palam vobis
exponam omnia supradicta.

CHAPTER XX
Beatus Franciscus respondet dominæ Paupertati

Ad hæc beatus Franciscus cum fratribus suis pronus in
terram cecidit, gratias agens Deo et dixit: Placet, domina
nostra, quod dicis, nec in omnibus quæ locuta es aliqua
reprehensio esse potest. Verus est sermo quem audivimus in
terra nostra super sermonibus tuis et super sapientia tua.
Et multo major est sapientia tua quam rumar quem audivimus.
Beati viri tui et beati servi tui, hii qui sunt coram te
semper et audiunt sapientiam tuam. Sit dominus Deus tuus
benedictus in sæcula cui placuisti in sempiternum, et
dilexit te, et constituit te reginam ut faceres
misericordiam et judicium in servis tuis. O quam bonus et
suavis est spiritus tuus, corripiens errantes et peccantes
admonens. Ecce domina per caritatem regis æterni qua dilexit
te et per illam qua diligis eum, te obsecramus ut non
fraudes nos a desiderio nostro, sed facias nobiscum juxta
misericordiam et mansuetudinem tuam. Magna enim sunt opera
tua et inenarrabilia, propter hoc indisciplinatæ animæ
errant a te, et sola incedis undique scopulosa ut castrorum
acies ordinata et non possunt tecum morari insipientes. Sed
ecce nos servi tui sumus et oves pascuæ tuæ. In æternum et
in sæculum sæculi juravimus et statuimus custodire judicia
justitiæ tuæ.

CHAPTER XXI
Consensus dominæ Paupertatis

Commota sunt ad hæc viscera dominæ Paupertatis, et sicut
ei proprium est misereri semper et parcere, ultra se
continere non valens cucurrit, et amplexata est eos, ac
pacis osculum unicuique præbens dixit: Ecce jam venio,
fratres et filii mei, vobiscum, sciens me de vobis
lucraturam quam plures.

Beatus autem Franciscus, non se capiens præ lætitia,
cœpit laudare alta voce Omnipotentem qui non derelinquit
sperantes in se, dicens: Benedicite Dominum omnes electi
ejus, agite dies lætitiæ et confitemini ei quoniam bonus,
quoniam in sæculum misericordia ejus.

Et descendentes de monte duxerunt dominam Paupertatem ad
locum in quo manebant, hora enim erat quasi sexta.

CHAPTER XXII
De convivio dominæ Paupertatis cum fratribus

Et præparatis omnibus cœgerunt illam comedere secum. At
ipsa: Ostendite, inquit, mihi primo oratorium, claustrum
capitulum, refectorium, coquinam, dormitorium et stabulum,
pulcra sedilia, expolitas mensas et domos immensas. Nihil
enim horum video, nisi quod cerno vos hilares et jucundos,
superabundantes gaudio, repletos consolatione ac si
expectetis omnia ad votum suppeti vobis. Ipsi quoque
respondentes dixerunt: Domina et regina nostra, nos servi
tui ex longo itinere fatigati sumus, et tu nobiscum veniens
non modicum laborasti. Comedamus ergo prius, si jubes, et
sic confortati ad nutum tuum omnia implebuntur.

Placet quod dicitis, ait. Sed jam afferte aquam ut manus
nostras lavemus et sindones quibus tergamus eas.

Illi vero citissime obtulerunt medium quoddam terreum
vasculum, quia perfectum non erat ibi plenum aqua. Et
vergentes in manibus eius respiciebant huc atque illuc pro
sindone. Cumque non invenissent eam unus obtulit ei tunicam
qua indutus erat ut cum ea tergeret sibi manus. Ipsa vero
cum gratiarum actione illam suscipiens magnificabat Deum in
toto corde suo, qui talibus eam associavit hominibus[.]
Deinde duxerunt eam ad locum in quo mensa parata erat. Quo
cum fuisset perducta, respexit et nihil aliud videns quam
tria vel quatuor frusta panis ordeacei et furfurei posita
super gramina vehementer admirata est intra se dicens: Quis
unquam vidit talia in generationibus sæculorum? Benedictus
tu Domine Deus cui est cura de omnibus, subest tibi posse
cum volueris, et docuisti populum tuum per talia opera
placere tibi. Sicque consederunt pariter gratias agentes Deo
super omnia dona sua. Jussit itaque domina Paupertas
apportari cocta cibaria in scutellis. Et ecce allata est
scutella una plena aqua frigida ut intingerent omnes in ea
panem. Non enim erat ibi copia scutellamm aut coquorum
pluralitas. Petiit aliquas saltem herbas odoriferas crudas
sibi præberi, sed hortolanum non habentes et hortum
nescientes, collegerunt in silva herbas agrestes et
posuerunt coram ea. Quæ ait: Parum salis afferte ut saliam
herbas quoniam amaræ sunt.

Expecta, inquiunt, domina quoadusque civitatem intremus et
afferamus tibi, si fuerit qui præbeat nobis.

Præbete, inquit, mihi cultellum ut emundem superflua,
et incidam panem qui valde durus et siccus est.

Dicunt ei: Domina non habemus fabrum ferrarium qui faciat
nobis gladios. Nunc autem dentibus cultelli vice utere,
et postea providebimus.

Et dixit: Et vinum apud vos est aliquantulum?

Responderunt illi dicentes: Domina nostra, vinum non
habemus, quia initium vitæ hominis panis et aqua, et tibi
bibere vinum non est bonum, quoniam sponsa Christi vinum
debet fugere pro veneno.

Postquam exsaturati sunt magis exultantes inopiæ gloria quam
essent rerum omnium abundantia, benedixerunt Domino in cujus
conspectu tantam invenerunt gratiam, et duxerunt eam ad
locum in quo quiesceret, quia fatigata erat. Sicque super
nudam humum nudam se projecit. Petiit quoque pulvinar ad
caput suum. At illi statim portaverunt lapidem et
supposuerunt ei. Ista vero quietissimo somno ac sobrio
dormiens surrexit festinanter petens sibi claustrum ostendi.
Et adducentes eam in quodam colle ostenderunt ei totum orbem
quem respicere poterat dicentes: Hoc est claustrum nostrum
domina.

Jussit ipsa pariter consedere et verba vitæ locuta est
ad illos dicens.

CHAPTER XXIII
Domina Paupertas benedicit fratribus monens eos perseverare in recepta gratia

Benedicti vos filii a Domino qui fecit cœlum et terram,
qui tanta caritatis plenitudine in domo vestra me
suscepistis, ut visum sit mihi hodie esse vobiscum tanquam
in paradiso Dei. Propterea repleta sum gaudio, superabundo
consolatione. Et quia tantum venire tardavi veniam peto.
Vere Dominus est vobiscum et ego nesciebam. Ecce quod
concupivi jam video, quod desideravi jam teneo, quia illis
sum juncta in terris qui mihi imaginem repræsentant eius cui
sum desponsata in cœlis. Benedicat Dominus fortitudini
vestræ et opera manuum vestrarum suscipiat. Rogo et multum
deprecor vos, tanquam filios carissimos, ut perseveretis in
hiis quæ Spiritu sancto docente cœpistis. Non deserentes
perfectionem vestram sicut est consuetudinis quibusdam, sed
evasis cunctis laqueis tenebrarum semper ad perfectiora
nitimini. Altissima est perfectio vestra supra hominem,
supra virtutem, et antiquorum perfectionem illustrat lumine
clariori. De regni cœlorum possessione nulla sit dubitatio,
nulla sit cunctatio vobis, quoniam arrham futuræ hæreditatis
jam tenetis et pignus spiritus jam suscepistis, signati
signaculo gloriæ Christi, respondentes per omnia, gratia
sua, illi primæ suæ scolæ quam in mundo veniens congregavit.
Quod enim illi fecerunt in præsentia ejus hoc vos totum in
absentio operari cœpistis, et non est quod dicere vereamini:
Ecce nos reliquimus omnia et secuti sumus te. Non deterreat
vos magnitudo certaminis et laboris immensitas, quoniam
magnam habetis remunerationem. Et aspicientes in auctorem et
consummatorem omnium bonorum, Dominum Jesum Christum, qui
proposito sibi gaudio sustinuit crucem, confusione
contempta, tenete spei vestræ confessionem indeclinabilem.
Currite ad propositum vobis certamen in caritate. Currite
per patientiam, quæ maxime vobis necessaria est, ut
voluntatem Dei facientes reportetis repromissionem. Potens
est enim Deus quæ supra vires cœpistis gratia sua sancta
consummare feliciter, quia fidelis est in promissionibus.
Nihil inveniat in vobis gratum spiritus qui operatur in
filios diffidentiæ, nihil inveniat dubium, nihil inveniat
diffidens, ne suæ pravitatis contra vos excercendæ de vobis
recipiat argumentum. Nam superbus est valde, et superbia
ejus et arrogantia ejus plusquam fortitudo ejus. Magnam
iram habet de vobis et universæ calliditatis suæ in vos arma
convertet, et malitiæ venenum nitetur effundere, utpote qui
jam reliquos debellando devicit et dejecit, vos supra se
respiciens dolet.

In conversione vestra carissimi, cœli cives magna
celebrant gaudia, et coram æterno rege nova cantica
cantaverunt. Gaudent angeli in vobis et de vobis, quia
dum per vos multi virginitatem servabunt et castitate
fulgebunt, supernæ civitatis implebuntur ruinæ, ubi
virgines sunt celebrius collocandi, quoniam, qui non nubent
nec nubentur erunt sicut angeli Dei in cœlo. Exultant
apostoli videntes suam renovari vitam, prædicari
doctrinam, sanctitatis præcipuæ per vos ostendi
exempla. Lætantur martyres expectantes sacri sanguinis
effusione eorum repræsentari constantiam. Tripudiant
confessores scientes frequenter eorum victoriam de inimico
rememorari in vobis. Jubilant virgines sequentes agnum
quocumque ierit, scientes suum numerum per vos augeri
quotidie. Tota denique cœlestis curia exultatione
repletur, quæ novorum concivium quotidianes celebrat
solemnitates et ad odorem orationum sanctarum ascendentium
de hac valle continue resperguntur.

Obsecro itaque vos fratres, per misericordiam Dei, pro qua
vos tam miserabiles estis effecti, facite ad quod venistis,
ad quod ascendistis de fluminibus Babilonis. Suscipite
humiliter gratiam vobis oblatem digne utentes ea, per omnia
semper ad laudem, gloriam et honorem ejus, qui mortuus est
pro vobis, Jesus Christus Dominus noster, qui cum Patre et
Spiritu sancto vivit et regnat, vincit et imperat, Deus
æternaliter gloriosus, per omnia sæcula sæculorum. Amen.

Actum est hoc opus mense Julii post obitum beatissimi
Francisci, anno Millesimo ducentesimo vigesimo septimo ab
Incarnatione Domini Salvatoris nostri Jesu Christi.


This work is published by Goretti Publications, 2025.
http://gorettipub.org